İşler karışınca dolar tahmini "sır" oldu!

17 Aralık, FED'in parasal genişlemeyi sonlandırma politikası, faizde yükseliş, borsada düşüş, dolarda rekor...

Türk ekonomisi, belki de son 10 yılın en çetin sağlamlık sınavından geçiyor.

Altın fiyatları uzun süredir zaten düşüyor, vatandaş ne yapacağını bilmiyor.

Hal böyle olunca biz de HABERTURK.COM okurları adına merak ettik. Doların TL karşısındaki akıbetine ilişkin yüzlerce tahmin, spekülasyon ortada dolaşırken, 2014 için elde edilebilecek en tutarlı tahmin, milyarlarca dolarlık ciroları yöneten, Türkiye'nin en büyükşirketlerine sormaktı, "dolar için 2014 tahmininiz ne" sorusunu.

Fakat ekonomi editörümüz Eren Sakarya, şirketleri tek tek arayıp aldığı standart yanıtı bana getirdiğinde farkettim ki, 2014'te büyük şirketlerin ve holdinglerin ABD Doları veya Euro hedefleri "şirket sırrı" oluvermiş.

16 yıldır ekonomi gazeteciliğinin içindeyim.

Bunun en az 10 yılında ekonomi dergilerinde, gazetelerde, kritik dönemlerde holdingler veşirketlerden yeni yıl için tahminleri almış biri olarak söylüyorum ki, bu haber girişimimiz küçük çaplı bir ekonomi barometresi.

2014 yılının ikinci günündeyiz. Büyük holdingler yarın için kur belirlemenin ötesinde, özellikle de ihracat veya ithalat ayakları güçlü şirketlerse, yıllık bazda kur projeksiyonlarını çok önceden yapmaya başlar. Çünkü döviz üzerinden alınacak hammadde veya ihracat pazarlarına dolar veya Euro fiyatıyla satılacak mallar için bir kur projeksiyonu çizmek ve yeni yılın dış ticaret politikasını bu çerçevede yönlendirmek hayatidir.
Hatta projeksiyonlar şaşabilir, riskinden hareketle gerekirse döviz riskleri daha sene başından hedge edilmeye başlanır, ki şirketlerin alın teriyle gece gündüz çalışarak gerçekleştirdikleri üretimler, bir projeksiyon hatasıyla dev kur farklarına kurban gitmesin.

Öte yandan vatandaş için doların bir sonraki yıl ne olacağı, aslında nihayetinde doğrudan cebini etkileyen de birşeydir. Yediği ekmekten, giydiği kıyafete, evde yaktığı doğalgazdan, düğmesini bastığı elektriğe, işe giderken kullandığı otomobilden, çiğnediği sakıza kadar doğrudan vatandaşın cebini etkileyen bir şeydir dolar tahmini. Kurumsal şirketler içinse bundan misli misli daha fazlası. 

Şimdi gelelim bugüne kadar "sırlarını" deşifre eden holdinglerden veya büyük şirketlerden bazılarına.

Sabancı Holding CEO'su Zafer Kurtul: 2014 sonunda dolar kurunun 2.2 TL'ye çıkabileceğini tahmin ediyoruz. Yıl içerisinde daha yüksek seviyeleri de görebiliriz.

SOCAR Türkiye CEO'su Kenan Yavuz: Bütçeye 2014 kur tahmini olarak 2.1 TL'yi koyduk.

AKFEN HOLDİNG: 2014 için dolar kurunu bütçemize 2.10 TL olarak koyarız.

Tahminlerini paylaşmayan holdingleri ise zikretmeye gerek yok.
Bir de bankalar ve yatırım kuruluşlarının tahminleri var elbette...

Onlar tahminlerini birbiri ardına sıralıyor tabii.

Fakat şirketlerin "sır" haline gelen dolar kuru tahminleri gösteriyor ki, dev şirketlerin bile2014 için kur konusunda kafası karışık.

Bu nedenle siz siz olun, hayatınızın doğrudan içinde olan ve gündelik ihtiyaçlarınız nedeniyle etkilendiğiniz dolar üzerinden ne borçlanın ne de borç verin.
Yoksa cebinizdeki veya alacak tarafındaki dolar bazlı paralar da sırra kadem basar...

Buna en güzel örneği şirketler cephesinden verelim. Türkiye böyle bir ekonomik ve siyasi atmosfere iş dünyası açısından ne kadar hazırdı?
İşte 2013 yılının ekim ayı itibariyle karşımızda olan ürkütücü tablo.

Ekim 2013 dönemine ait Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Döviz Varlık ve Yükümlülükleri Tablosu'na göre Eylül 2013 değerlerine göre Varlıklar 2.5 milyar ABD doları, yükümlülükler 4 milyar 647 milyon ABD doları arttı. Net Döviz Pozisyonu ise 166 milyar 727 milyon ABD doları eksi olarak gerçekleşti. Kısa Vadeli Yükümlülüklerin Toplam Yükümlülükler içindeki payı yüzde 36.

Şimdi bu rakam ne kadar ciddi bir rakam?
Türkiye'nin 2013 yılında gerçekleştirdiği ihracat TİM'in verilerine göre yerinde saydı ve 151 milyar 707 milyon dolar oldu.
Net döviz açık pozisyonu ise 166 milyar 727 milyon dolar.
Cironun kaçta kaçına denk gelen bir döviz açık pozisyonu taşındığı düşünülünce Türkiye'nin dengeleri oldukça hassas noktalarda yürüyor.
Elbette bu döviz borçlarının hepsi bugünden yarına ödenecek rakamlar değil. Çok uzun vadeli ödemeler de var içlerinde. Fakat 31 Ekim 2013 itibariyle dolar kuru 1.9915 TL, bugün ise serbest piyasada 2.17 TL.
Yani basit bir hesap yapılırsa şirketlerin bilançolarında taşıdığı döviz açık pozisyonu nedeniyle kur farkından yazacakları ortalama zarar 30 milyar TL.

Yani 17 Aralık'tan başlayarak sayarsak sadece 18 gün içerisinde yaklaşık 14 milyar dolarlık bir ziyan, sadece kurdaki çalkantılar yüzünden şirketlerin önündeki hesaplarda duruyor.

Hal böyle olunca Türkiye'de şirketlerin, dolar kuruyla ilgili 2014 öngörüsü yapmasına, değişen kimyaları el vermiyor.